เคลียร์ชัดๆ! "จับฉลากเข้า ม.1" ปีการศึกษา 2569 ยังมีอยู่ไหม? กฎกระทรวงล่าสุดเป็นยังไง? (ผู้ปกครองต้องรู้)

ในอดีต เรามักจะได้ยินข่าวการ "จับฉลาก" เพื่อชิงที่นั่งเข้าเรียน ม.1 ในโรงเรียนดังๆ ซึ่งเป็นวิธีที่สร้างความกดดันและต้องพึ่งดวงกันสุดๆ ทำให้ผู้ปกครองรุ่นปัจจุบันหลายท่านยังมีความกังวลว่า "ปีนี้ยังต้องไปลุ้นจับฉลากอีกไหม?" หรือ "ถ้าลูกสอบไม่ติด จะมีวิธีไหนให้ได้เข้าเรียนบ้าง?"

วันนี้ทีมงาน Tutorwa ได้ไปอัปเดตระเบียบการและนโยบายการรับนักเรียน สังกัด สพฐ. ปีล่าสุด มาสรุปให้ฟังแบบเข้าใจง่ายๆ ค่ะ ว่าระบบ "จับฉลาก" ยังถูกใช้อยู่หรือไม่?

1. สถานะปัจจุบัน: "การจับฉลาก" ยังมีอยู่ไหม?
คำตอบคือ: "โดยหลักการแล้ว... ไม่มีแล้วค่ะ"

ตามนโยบายของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ในช่วงหลายปีหลังมานี้ ได้ยกเลิกการใช้วิธีจับฉลากเป็นวิธีหลักในการคัดเลือกเข้าเรียนแล้ว โดยเน้นให้ใช้ 2 วิธีหลักในการรับนักเรียน ม.1 คือ:

1. การสอบคัดเลือก (สอบข้อเขียน): สำหรับห้องเรียนพิเศษ และบทรอบทั่วไป (นอกเขตพื้นที่)
   
2. การใช้สิทธิ์ในเขตพื้นที่บริการ: สำหรับเด็กที่มีทะเบียนบ้านอยู่ใกล้โรงเรียน
   

เป้าหมายคือเพื่อให้เกิดความเป็นธรรมและวัดกันที่ความพร้อมทางวิชาการ หรือสิทธิ์ตามภูมิลำเนามากกว่าการเสี่ยงดวงค่ะ

2. ข้อยกเว้น: กรณีไหนที่ "อาจจะ" ยังมีการจับฉลาก?
ถึงแม้จะยกเลิกเป็นวิธีหลัก แต่ในทางปฏิบัติ "อาจจะ" ยังมีบางกรณีที่จำเป็นต้องใช้การจับฉลาก หรือการสุ่ม (Random) ซึ่งเกิดขึ้นได้น้อยมาก คือ:

• กรณี "เด็กในเขตพื้นที่บริการ" สมัครเกินจำนวนรับ:
  
  • เช่น โรงเรียน A ประกาศรับเด็กในเขต 100 คน แต่มีเด็กที่มีทะเบียนบ้านถูกต้องตามเกณฑ์มาสมัคร 120 คน
    
  • ในกรณีนี้ โรงเรียน อาจจะ ต้องใช้วิธีการจับฉลาก หรือวิธีการคัดเลือกอื่นๆ เพื่อคัดออก 20 คน (แต่โรงเรียนดังส่วนใหญ่ มักจะใช้วิธี "สอบคัดเลือก" ภายในกลุ่มเด็กพื้นที่แทนการจับฉลาก เพื่อคัดคนที่พร้อมที่สุด)
    
• ข้อสังเกต: โรงเรียนแข่งขันสูงมากๆ มักจะไม่ใช้วิธีจับฉลากเลย แต่จะใช้คะแนนสอบ 100% แม้กระทั่งในรอบพื้นที่บริการค่ะ
  

3. ถ้าไม่มีจับฉลาก แล้วสอบไม่ติด... ลูกจะมีที่เรียนไหม?
นี่คือสิ่งที่พ่อแม่กังวลที่สุด สบายใจได้เลยค่ะ! รัฐธรรมนูญกำหนดให้เด็กไทยทุกคนต้องได้รับการศึกษาภาคบังคับ (จนจบ ม.3)

ดังนั้น "เด็กทุกคน การันตีว่ามีที่เรียน 100% ค่ะ"

ขั้นตอนเมื่อสอบไม่ติดทุกที่ (และไม่มีการจับฉลาก):

1. ผู้ปกครองต้องนำหลักฐาน (ใบคะแนนสอบที่ไม่ผ่าน) ไปติดต่อที่ "สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา (สพม.)" หรือ "สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา (สพป.)" ในพื้นที่ที่ตนอาศัยอยู่
   
2. แจ้งความจำนงว่า "บุตรหลานยังไม่มีที่เรียน"
   
3. เจ้าหน้าที่เขตพื้นที่จะทำการ "จัดสรรที่เรียน" ให้ โดยดูจากโรงเรียนในเครือข่ายที่ "ยังมีที่นั่งว่างเหลืออยู่" และอยู่ไม่ไกลจากที่พักอาศัยมากนัก (แต่อาจจะไม่ใช่โรงเรียนดังที่เราหวังไว้ในตอนแรก)