รอบโควตา (Quota) คืออะไร? ใครมีสิทธิ์สมัครบ้าง?

เรามาทำความเข้าใจกับ TCAS รอบที่ 2 หรือ "รอบโควตา" กันให้ชัดเจน ซึ่งเป็นอีกหนึ่งรอบสำคัญที่เปิดโอกาสให้นักเรียนได้เข้าศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยด้วยเงื่อนไขที่พิเศษกว่ารอบอื่นๆ

รอบโควตา (Quota) คืออะไร?
 
รอบโควตา คือ การรับนักศึกษาเข้าเรียนในมหาวิทยาลัย โดยมีการกำหนด "คุณสมบัติเฉพาะ" ของผู้สมัครตามที่คณะหรือมหาวิทยาลัยต้องการ เพื่อกระจายโอกาสทางการศึกษาและคัดเลือกนักเรียนที่มีความเหมาะสมกับโครงการต่างๆ

หัวใจหลักของรอบนี้คือ "การมีคุณสมบัติตรงตามเงื่อนไขที่กำหนด" ซึ่งแตกต่างจากการแข่งขันอย่างเสรีในรอบ Admission ที่เน้นใช้คะแนนสอบเป็นหลัก เกณฑ์การคัดเลือกในรอบโควตาจึงมีความหลากหลายมาก บางโครงการอาจใช้คะแนนสอบส่วนกลาง (TGAT/TPAT, A-Level) ประกอบ, บางโครงการอาจเน้นแฟ้มสะสมผลงาน (Portfolio), บางโครงการอาจใช้เกรดเฉลี่ย (GPAX) หรืออาจมีการจัดสอบวิชาเฉพาะของตนเอง

ใครมีสิทธิ์สมัครรอบโควตาบ้าง?

ผู้สมัครในรอบโควตาไม่จำเป็นต้องมีผลงานโดดเด่นระดับประเทศเหมือนรอบ Portfolio แต่ต้องมีคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง (หรือหลายอย่างประกอบกัน) ตามที่โครงการนั้นๆ กำหนด โดยสามารถแบ่งประเภทของผู้มีสิทธิ์สมัครได้เป็นกลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้

1. กลุ่มโควตาพื้นที่ (Area-based Quota)

นี่คือโควตาประเภทที่พบบ่อยที่สุด เป็นการให้สิทธิ์กับนักเรียนที่มีภูมิลำเนา (มีชื่อในทะเบียนบ้าน) หรือกำลังศึกษาอยู่ในโรงเรียนที่ตั้งอยู่ในจังหวัดหรือภูมิภาคที่มหาวิทยาลัยกำหนด

ตัวอย่าง:

• โควตาภาคเหนือ ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่: รับนักเรียนจากโรงเรียนใน 17 จังหวัดภาคเหนือ
  
• โควตาภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น: รับนักเรียนจากโรงเรียนใน 20 จังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
  
• โครงการผลิตแพทย์เพื่อชาวชนบท (CPIRD): รับนักเรียนในพื้นที่ที่กำหนดเพื่อกลับไปทำงานใช้ทุนในภูมิลำเนาเดิม

2. กลุ่มโควตาโรงเรียนเครือข่าย (School Network Quota)

เป็นโควตาที่มอบสิทธิ์ให้กับนักเรียนที่ศึกษาอยู่ในโรงเรียนที่ได้ทำข้อตกลงความร่วมมือทางวิชาการ (MOU) กับทางมหาวิทยาลัย ซึ่งโรงเรียนเหล่านี้อาจจะไม่ได้ตั้งอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงกับมหาวิทยาลัยก็ได้

ตัวอย่าง:

• โครงการรับนักเรียนจากโรงเรียนสาธิตของมหาวิทยาลัยต่างๆ เช่น โควตานักเรียนโรงเรียนสาธิตจุฬาฯ, สาธิต มศว, สาธิต ม.ธรรมศาสตร์
  
• โครงการความร่วมมือกับโรงเรียนในเครือข่ายวิทยาศาสตร์ (เช่น โครงการ วมว.)

3. กลุ่มโควตาความสามารถพิเศษ (Special Talent Quota)

เป็นโควตาสำหรับนักเรียนที่มีความสามารถโดดเด่นในด้านต่างๆ นอกเหนือจากด้านวิชาการ

ตัวอย่าง:

• โควตานักกีฬา: สำหรับนักเรียนที่มีประวัติการแข่งขันในระดับเยาวชนทีมชาติ, ทีมชาติ, หรือตัวแทนจังหวัด/ภูมิภาค
  
• โควตาด้านศิลปะ ดนตรี นาฏศิลป์: สำหรับนักเรียนที่มีผลงานการประกวดหรือแสดงความสามารถในระดับต่างๆ
  
• โควตาพลเมืองจิตอาสา/ผู้นำ: สำหรับนักเรียนที่มีประวัติการทำกิจกรรมเพื่อสังคมอย่างสม่ำเสมอ หรือมีตำแหน่งเป็นผู้นำนักเรียน

4. กลุ่มโควตาเรียนดีและวิชาการ (Academic Excellence Quota)

เป็นโควตาสำหรับนักเรียนที่มีผลการเรียนยอดเยี่ยม หรือมีความสามารถทางวิชาการที่โดดเด่น

ตัวอย่าง:

• โควตานักเรียนเรียนดี: ใช้เกรดเฉลี่ยสะสม (GPAX) ในระดับสูงเป็นเกณฑ์หลักในการพิจารณา
  
• โควตาโอลิมปิกวิชาการ: สำหรับนักเรียนที่ผ่านการเข้าค่าย สอวน. ในระดับต่างๆ
  
• โครงการรับนักเรียนที่มีคะแนน TGAT/TPAT หรือ A-Level สูง: บางมหาวิทยาลัยอาจเปิดรับโดยใช้คะแนนสอบกลางเป็นเกณฑ์เฉพาะ

5. โควตาประเภทอื่นๆ

นอกจากนี้ยังมีโควตาเฉพาะกลุ่มอื่นๆ อีก เช่น

• โควตาทายาท/บุตร: สำหรับบุตรของบุคลากรหรือศิษย์เก่าของมหาวิทยาลัย
  
• โควตานักเรียนพิการ: เพื่อส่งเสริมความเท่าเทียมทางการศึกษา
  
• โควตาชาวไทยภูเขา หรือนักเรียนในพื้นที่ห่างไกล
  

สิ่งสำคัญที่สุด คือน้องๆ ต้องตรวจสอบคุณสมบัติของตัวเอง และเข้าไปอ่าน "ระเบียบการรับสมัคร" ของแต่ละโครงการในเว็บไซต์ของมหาวิทยาลัยที่สนใจโดยตรง เพราะแต่ละที่จะมีรายละเอียด, เกณฑ์การคัดเลือก, และกำหนดการที่แตกต่างกันไป การหาโครงการที่เหมาะสมกับคุณสมบัติของตัวเอง คือกุญแจสำคัญในการพิชิต TCAS รอบโควตาค่ะ