ท้องลม (Blighted Ovum) คืออะไร? อาการเตือนที่แม่ต้องรู้ก่อนสาย (เช็กก่อนเสียใจภายหลัง)

"ดีใจได้เห็น 2 ขีด... แต่พอไปซาวด์ หมอกลับบอกว่า 'ไม่เจอน้อง'"

คำว่า "ท้องลม" หรือ "ถุงตั้งครรภ์ว่างเปล่า" เป็นฝันร้ายที่คุณแม่ทุกคนไม่อยากเจอค่ะ มันคือภาวะที่เราดีใจเก้อ เพราะผลตรวจเลือดหรือที่ตรวจครรภ์บอกว่าท้อง อาการแพ้ท้องมาเต็ม แต่ในความเป็นจริง "ไม่มีตัวอ่อน" อยู่ในนั้น

วันนี้เราจะมาคุยกันแบบเปิดอกค่ะว่า ภาวะนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร? เป็นความผิดของแม่หรือเปล่า? และมีสัญญาณเตือนอะไรบ้างที่เราต้องรีบสังเกตตัวเองก่อนที่จะสายเกินไป

ท้องลม (Blighted Ovum) คืออะไรกันแน่?
อธิบายให้เห็นภาพง่ายๆ คือ "บ้านสร้างเสร็จแล้ว แต่ไม่มีคนอยู่" ค่ะ

• กระบวนการ: ไข่กับอสุจิผสมกันเรียบร้อย และเดินทางไปฝังตัวที่มดลูกตามปกติ ร่างกายเลยผลิตฮอร์โมนคนท้อง (hCG) ออกมา ทำให้เราตรวจเจอ 2 ขีด และมีอาการแพ้ท้อง
  
• ความผิดปกติ: แต่หลังจากฝังตัว "ตัวอ่อนกลับหยุดการเจริญเติบโต" ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น เหลือทิ้งไว้แค่ถุงตั้งครรภ์ (Gestational Sac) ที่ว่างเปล่า แต่รกยังทำงานต่อไประยะหนึ่ง ทำให้ถุงตั้งครรภ์โตขึ้นเรื่อยๆ หลอกให้เราตายใจว่าลูกยังอยู่

ทำไมถึงแจ็คพอตแตกที่เรา? (มันคือความผิดแม่หรือเปล่า?)
ขอบอกตัวโตๆ ตรงนี้เลยว่า "ไม่ใช่ความผิดของคุณแม่นะคะ!" อย่าโทษตัวเองว่าเพราะเราเดินเยอะ เพราะเรากินกาแฟ หรือเพราะเรายกของหนัก

สาเหตุหลัก 90% เกิดจาก "ธรรมชาติ" ค่ะ

• โครโมโซมผิดปกติ: ไข่หรืออสุจิอาจจะไม่สมบูรณ์ตั้งแต่ต้น พอผสมกันแล้วได้ตัวอ่อนที่ไม่แข็งแรง ธรรมชาติเลยสั่งให้หยุดการเจริญเติบโต เพื่อไม่ให้ทารกเกิดมาพร้อมความพิการรุนแรงค่ะ
• เป็นเรื่องของอุบัติเหตุ: เกิดขึ้นได้กับทุกคน ไม่จำเป็นต้องเป็นกรรมพันธุ์ และไม่ได้แปลว่าท้องหน้าจะเป็นอีก
  

4 สัญญาณเตือน "ท้องลม" ที่ต้องจับตาดู
ภาวะนี้ดูยากมากค่ะ เพราะอาการเหมือนคนท้องปกติทุกอย่าง แต่ก็มีจุดสังเกตเล็กๆ น้อยๆ ดังนี้

1. มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด: อาจเป็นเลือดสีน้ำตาลเก่าๆ หรือสีแดงสด กะปริบกะปรอย คล้ายเลือดล้างหน้าเด็กแต่เป็นนานกว่า หรือมาๆ หายๆ
   
2. ปวดท้องน้อยหน่วงๆ: ปวดบีบเป็นพักๆ เหมือนปวดประจำเดือน (ร่างกายพยายามขับถุงตั้งครรภ์ที่ฝ่อแล้วออกมา)
   
3. อาการแพ้ท้อง "หายไปดื้อๆ": อยู่ๆ อาการคลื่นไส้ คัดเต้านม ที่เคยเป็นหนักๆ ก็หายวับไปเลย (เพราะระดับฮอร์โมน hCG เริ่มตกลง)
   
4. ซาวด์ไม่เจอตัวเด็ก (สำคัญที่สุด): เมื่ออายุครรภ์ 7-8 สัปดาห์ ถ้าซาวด์ผ่านทางช่องคลอดแล้วยังเห็นแค่ถุงดำๆ ว่างเปล่า ไม่มีตัวเด็ก ไม่มีหัวใจเต้น คุณหมอจะวินิจฉัยว่าเป็นท้องลมค่ะ
   

ทางเลือกในการรักษา: เมื่อรู้ว่าเป็น "ท้องลม" ต้องทำยังไง?
เมื่อคุณหมอฟันธงแล้วว่าเป็นท้องลมแน่ๆ (ส่วนใหญ่จะนัดซาวด์ซ้ำอีก 1-2 สัปดาห์เพื่อความชัวร์) การรักษามี 3 ทางเลือกค่ะ

(คุณหมอจะแนะนำวิธีที่เหมาะสมที่สุดตามร่างกายและอายุครรภ์ของคุณแม่ค่ะ)

คำถามยอดฮิต: ท้องลมแล้ว... จะมีลูกได้อีกไหม?

"มีได้แน่นอนค่ะ!" และข่าวดีคือ คุณแม่ส่วนใหญ่ที่เคยท้องลม สามารถกลับมาท้องปกติและคลอดลูกที่แข็งแรงได้ในครั้งต่อไปค่ะ

• พักนานแค่ไหน?: แนะนำให้เว้นระยะสัก 1-3 รอบเดือน เพื่อให้มดลูกฟื้นตัวและผนังมดลูกกลับมาหนานุ่มพร้อมรับเจ้าตัวเล็กคนใหม่

• ต้องตรวจอะไรเพิ่มไหม?: ถ้าเป็นท้องลมแค่ครั้งเดียว ไม่จำเป็นต้องตรวจโครโมโซมค่ะ ถือเป็นเรื่องบังเอิญ แต่ถ้าเป็นซ้ำๆ 2-3 ครั้ง ควรปรึกษาแพทย์ผู้มีบุตรยากเพื่อหาสาเหตุที่แท้จริงค่ะ

บทสรุปส่งกำลังใจ

การสูญเสียครั้งนี้อาจทำให้คุณแม่เสียน้ำตาและเจ็บปวดหัวใจ อนุญาตให้ตัวเองร้องไห้ได้เต็มที่นะคะ กอดตัวเองแน่นๆ แล้วบอกตัวเองว่า "เราทำดีที่สุดแล้ว"

ลูกคนนี้เขาอาจจะลืมของเล่น เลยขอกลับไปเอาของก่อน เดี๋ยวเขาเตรียมตัวพร้อมเมื่อไหร่ เขาจะรีบกลับมาหาแม่แน่นอนค่ะ รักษาสุขภาพกายและใจให้แข็งแรง รอรับเขากลับมาใหม่นะคะ เป็นกำลังใจให้ที่สุดเลยค่ะ